Scroll down for the Welsh translation

Sgroliwch lawr i weld y cyfieithiad Cymraeg

As a member of the Coastal & Marine team and having been born and bred on Anglesey, I was invited to attend and speak at the Nautical Archaeology Society (NAS) field school 2018 that occurred on Traeth Bychan, Anglesey over the weekend of 23−24 June 2018.

The free field school ran in conjunction with the project run by the Royal Commission on the Ancient and Historical Monuments of Wales (RCAHMW) titled Commemorating the Forgotten U-Boat War around the Welsh Coast 1914−18. The field school included evening talks on a range of topics including the Royal Yacht Mary, 3D multi-beam Sonar Imaging of Shipwrecks by Bangor University, the Bronze Bell wreck and the Royal Charter. All the literature for the field school was bilingual.

During the days, there were excavation exercises, site survey exercises and a chance to use Remotely Operated Vehicles (ROVs) in the pool. The weather was perfect and diving took place on the wreck of the Canadian T.R. Class minesweeping steam-trawler SS Cartagena that sank off the coast of Anglesey in 1928 for an unknown reason. The diving clubs that attended were on the lookout for any damage that would explain why the vessel sank. The SS Cartagena now lies upright in approximately 35 m of water six miles off the NE coast of Anglesey. I dived the wreck with the Manchester Diving Club of which I am a member and swam around the bow area of the vessel in order to identify whether the name of the vessel was still visible. Despite the glorious 9-metre visibility, the name was not located.

A great weekend was had by all and I’m looking forward to attending the next Welsh NAS field school that will be running in Pembrokeshire 2019.

Lowri underwater Traeth Bychan Trawl Gallows

Underwater photographs taken by Melanie Taylor, Manchester Dive Club

Ysgol Faes y GAF

Fel rhan o’r tîm Arfordirol a Morol ac y ffaith fy mod wedi fy ngeni a magu ar Sir Fôn, cefais wahoddiad i fynychu a siarad yn ysgol faes Y Gymdeithas Archeoleg Forwrol 2018 yn Traeth Bychan, Ynys Môn dros y penwythnos 22-24 o Fehefin.

Roedd yr ysgol faes am ddim ac yn rhedeg mewn cysylltair gyda prosiect Comisiwn Brenhinol Hebion Cymru, “Coffáu’r Rhyfel Anghofiedig yn erbyn y Llongau-U ar hyd Arfordir Cymru 1914-18”. Fel rhan o’r ysgol faes, roedd nifer o sgyrsiau gyda’r nôs ar lawer o destunau gwahanol gan gynwys y Cwch Hwylio Brenhinol, Mary, Defnyddio Delweddu Sonar Amlbaladr 3D i Gofnodi Llongddrylliadau gan Brifysgol Bangor, llongddrylliad Tal Y Bont ac y Royal Charter. Roedd deunydd yr ysgol faes i gyd yn ddwyieithog.

Yn ystod y dyddiau, roedd gwahanol arddangosiadau, ffotogrametreg, ymarferion cloddio, ymarferion arolygu safle a cyfle i ddefnyddio cerbyd tanddwr (ROVs) mewn pwll. Roedd y dywydd yn berffaith i ddeifio ar longddrylliad yr SS Cartagena, sef dreillong stêm o Canada â suddodd oddi ar arfordir Ynys Môn yn 1928 am resymau anhysbys. Daeth nifer o glwbiau deifio i’r ysgol faes i ddeifio ar y llongddrylliad ac i chwilota am unrhyw arwydd o ddifrod a fuasai’n gallu esbonio pam suddwyd y llong. Mae’r SS Cartagena rwan yn gorwedd mewn 35m o ddŵr, 6 milltir oddi ar arfordir gogledd-ddwyrain Ynys Môn. Cefais y cyfle i ddeifio y llongddrylliad efo clwb deifio Manceinion a nofio o gwmpas blaen y llong i drio darganfod os ydy’r enw i’w weld o hyd. Er y gwelededd 9-metr, ni gafodd yr enw i’w leoli ar y deif.

Cafodd bawb benwythnos gwerth chweil a dwi’n edrych ymlaen yn ofnadwy i fynychu yr ysgol faes Gymraeg nesaf fydd yn digwydd yn Sir Benfro yn 2019.

By Lowri Roberts, Maritime Archaeologist